Dairemizin olduğu kadar devletimizinde en önemli Yasalarından birisi olan Fasıl 113 Şirketler Yasası ingiliz sömürge döneminden bu güne kadar çok az bir değişiklik ile gelmiştir. Ancak değişen dünya konjüktüründe tekrardan ele alınıp güncel hale getirilmesi gerektiğinden ve hali hazırda Hükümetlerimiz AB ile yapmış olduğu görüşme ve/veya çalışmalarına Fasıl 113 'ü de ekleyerek güncel hale getirilmesi için çalışılmaktadır. Bu bağlamda Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı çerçevesinde kabul edilen 12 başlıktan biri olan Şirketler Hukukunun bir parçasını ihtiva eden Fasıl 113 Şirketler Yasası , Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi önceliğinde ve oluşturulan çalışma gurubu ile Avrupa Birliği Uzmanları ile uzun bir zamandan beri üzerinde çalışılmış ver artık sonuna gelinmiştir. Taslak Yasanın Ingilizcesini tamamlamışlar ve Türkçe çeviriside yapılmıştır ancak çevirilerde sorunlar vardır bundan dolayı da çalışma gurubu taslak üzerinde tekrar çalışmaktadır.
Ayrıca bu çalışmalara zaman zaman paydaşlarda katılmaktadır.özellikle (muhasip/ murakıplar). Diğer paydaşlara da konu ile ilgili sunumlar yapılmaktadır.Buna ek olarak dairemiz teknik personeline de sunular yapılmıştır.
Yapılan ön çalışmalarda 9 direktifin adaptasyonu gerektiği saptanmıştı. Dolayısıyla çalışmalar bu yönde başlamıştı. Bu da demektir ki Yasada azımsanmayacak değişiklikler ve ilaveler yapılması gerektiği idi. Buna rağmen yeni bir yasa değil de alışılagelmiş olmasından değişiklik Yasası olması öngörülmüştür.
Yine Şirketler Hukukunun bir parçasını ihtiva eden Muhasebe Meslek Yasa Tasarısı ülkemizde bulunan toplam iki muhasebe derneği ve/veya birliği temsilcileri ile iki yıl AB uzmanları ile birlikte çalışılmış olup yerinde de inceleme amacıyla da Malta Muhasebe Kurulu ziyaret edilmiştir.
Paydaşlarla tekrar çalışıldıktan sonra Merkezi Mevzuat Dairesine gönderilmiştir olup olumlu görüşten sonra Bakanlar Kurulunun gündemine alınmıştır. Ancak bu arada Paydaşlardan bir grup ile Gelir ve Vergi Dairesinden bir grup personel bu tasarıya yine karşı çıkmışlardır. Bu iki grup mart 2011 misyon çalışmasında AB uzmanları ile görüşmüşler ve mayıs 2011 deki misyonda tekrar gözden geçirilmesi için kendi çalışmalarını hazırlayıp uzmanlara göndermişlerdir.
Son olarak mevcut yasa tasarısı yeni bir uzman eşliğinde ve yeni bir çalışma gurubu tarafından üzerinde çalışılmaktadır.Yürütmesini de Maliye Bakanlığı yapmaktadır.
FASIL 113 ŞİRKETLER YASASINA EKLENEN YENİ DEĞİŞİKLİKLER
1- 1. DİREKTİF
68/151/EEC Sayılı Birinci konsey Direktifi, daha sonra bu direktif (16 .9. 2009 ) 2009/101/EC sayılı direktif ile yenilenmiştir.
Kısa ve öz olarak bu direktif İFŞA'yı öngörmektedir. Belli belgelerin (Tüzük değişikliği, direktör değişikliği, Hesaplar, Tasfiye gibi) olayların şirketler tarafından kendi web sitelerinde ifşa edilmeleri ile Şirketler Mukayyitliği'nin de bu konuda her şirket için bir dosya hazırlayıp kendi web sitesinde yayınlaması gerekmektedir. Ayrıca bu belgeleri Resmi Gazetede yayımlatması zorunlu olacaktır. Bu direktif hem halka açık hem de özel şirketlere uygulanacaktır.
Burada esas amaç üyelerin ve üçüncü şahısların haklarının korunmasıdır.
2- 2.DİREKTİF
77/91/EEC sayılı ve 1976 tarihli ikinci konsey direktifi diye bilinmektedir. Aslında bu direktif halka açık sınırlı sorumlu şirketlerin kurulması ve sermayelerinin idamesi ve değiştirilmesi ile ilgili olarak ortakların ve başkalarının çıkarlarının korunması hususunda hazırlanan bir direktiftir. Ancak ülkemizdeki koşullar göz önünde bulundurulduğunda özel şirketler de bu direktife dahil edilecektir.
Bu direktife göre halka açık şirketlerin minimum sermayeleri 25000 Euro olması ve bununda % 25'i ödenmiş olması şartı vardır. Ayrıca ayni sermaye konması durumunda Şirketler Mukayyidi bir uzman ekip görevlendirip değerlendirmede bulunmasını sağlar. Bunlara ek olarak bazı değişikliklerde yapılmıştır ör:
- Temettü dağıtımına ilişkin kurallar yeniden belirlendi.
- Şirketin kendi paylarına iştiraki yasaklanması öngörülmüştür.
- Kendi paylarının edinimine yönelik kurallar düzenlenmiştir.
- Şirket tarafından kendi paylarını edinmede sağlanan finansmana ilişkin kurallar düzenlenmiştir.
- Sermayede ciddi bir kayıp olması halinde takip edilecek prosedürün ne olduğu hususundaki düzenlemeler.
- Sermayenin azaltılması ile ilgili kuralları içeren düzenlemeler.
- Ayrıca sermayenin artırılmasına yönelik , hissedarların yönetim kuruluna yetki vermesi ile ilgili kurallar.
3- 3.DİREKTİF
78/855/EEC Halka Açık Limited Şirketlerin Birleşmeleri ile ilgili direktif, yenisi ise 5 Nisan 2011 tarih ve 2011/35/EU sayılı direktiftir.
Avrupa Birliği direktifi ne kadarda halka açık şirketleri kapsasa da ülkemizde özel şirketlere de uygulanacaktır.
Şirket birleşmeleri iki şekilde olmaktadır.
1-Edinme yolu ile birleşme
2-Yeni bir şirket kurulması yolu ile birleşmeler Edinme yolu ile birleşmeler
-Taslak birleşme sözleşmesi
-Birleşme'nin Genel Kurul Kararı ile birleşmenin onaylanması
-Birleşmenin taslak sözleşmesi ile ilgili direktörler tarafından ayrıntılı yazılı rapor hazırlanması
-Bir veya daha fazla çok uzman tarafından hissedarlar için hazırlanacak rapor -Birleşen şirketlerin hissedarlarının üzerinde inceleme yetkisine sahip olduğu belgeler
-Şirketler'in birleşmesinin kayıt edilmesi -Birleşmeye karşı olan alacaklıların hakları -Birleşmede menkul kıymet sahiplerinin korunması -Mukayyidin Birleşmelere ilişkin görevleri -Birleşmenin sonuçları.
Yeni Şirket kurulması yolu ile birleşmeler de yukarıdaki maddelerin uygulanması ile gerçekleştirilir. Ancak bazı ayrıntılar farklıdır bu ayrıntılar direktif de detaylı olarak mevut olup taslak yasaya aktarılmıştır.
4. 4.DİREKTİF
78/660/EEC sayılı ve 25 Temmuz 1978 tarihli Konsey Direktifi. Yıllık Hesapların hazırlanması ile ilgilidir. Bu direktifin amacı;
Şirketler tarafından kamuya açıklanacak mali boyutu ile ilgili olarak asgari yasal gereklilikleri oluşturmayı hedeflemektedir.
Tüm şirketlere uygulanacak ancak Mikro İşletmeler hariç tutulacaktır. Özet olarak bu direktif hesaplar ve denetimi içermektedir. -Muhasebe kayıtlarının tutulması -Yıllık hesaplarının hazırlanması görevi -Mukayyide sunulacak hesaplar -Direktörler Raporunun içeriği -Direktörler Raporunun onaylanması ve imzalanması -Denetçi Raporu
-Yıllık hesapların onayı ve imzalanması -Yıllık hesapların suretlerini alma alma hakkı -Direktörlerin hesapları Genel Kurula sunmaları -Denetçilerin atanması ve ödenekleri
-Denetçilerin atanmasına ve görevden alınmasına ilişkin kurallar hakkında hükümler
-Denetçilerin Raporu ve defterleri inceleme hakkı.
5- 6. DİREKTİF
82/891/EEC sayılı ve 17 Aralık 1982 tarihli Halka Açık Şirketlerin Bölünmeleri ile ilgili direktiftir.
Ancak birleşmeler direktifinde de bahsettiğimiz gibi ülkemiz koşullarına göre bu direktif özel şirketlere de uygulanacaktır. Bölünmeler üç şekilde gerçekleştirilir.
1-Edinme yolu ile Bölünmeler
2-Yeni şirket kurulması yolu ile Bölünmeler
3-Edinme yolu ile Bölünme ile bir veya daha fazla yeni şirketin kurulması yolu ile Bölünme işlemlerinin birleşimi sonucunda meydana gelen Bölünmeler. Bölünmelerde de ayni Birleşmeler de olduğu gibi aşağıdaki yöntemler uygulanır. Ancak bazı maddeler farklı olmaktadır. Bu maddeler direktifte daha detaylı açıklanmış olup yasa taslağına aktarılmıştır.
-Bölünmenin taslak sözleşmesi
-Bölünmenin Olağanüstü Genel Kurul Kararı ile onaylanması
-Taslak bölünme sözleşmesi hakkında detaylı yazılı raporun direktörler tarafından hazırlanması
-Hissedarlar için bir veya daha fazla uzman tarafından hazırlanacak rapor. -Bölünmeye katılacak şirketlerin hissedarlarına üzerinde inceleme yetkisi verilmiş olan belgeler
-Bölünmeye dahil olan hissedarların anlaşmaları durumunda , bazı hükümler uygulanmaz
-Bölünme ile ilgili kararların kayıt için Şirketler Mukayyitliğine teslimi -Alacaklıların bölünmeye karşı çıkma hakları -Bölünmede menkul kıymet hamillerinin korunması -Bölünme konusunda Şirketler Mukayyitliği'nin görevleri -Bölünmenin sonuçları
6- 7. DİREKTİF
Konsolide Hesaplar ile ilgili 13 Haziran 1983 tarihli ve 83/349/EEC sayılı yedinci konsey direktifi.
Bu direktif halka açık şirketler yanında özel şirketlere de uygulayacağımız bir direktiftir.
Ancak 4. direktifte olduğu gibi Mikro İşletmeler hariç olacaktır.
Direktif in esas amacı; Bir hesap döneminin sonunda eğer bir şirket ana şirket ise , söz konusu şirketin direktörleri bu şirket için ayrı hesaplar hazırlamanın yanı sıra bir de konsolide hesaplar hazırlanmasıdır.
-Ana şirket, başka bir şirketteki hissedarların veya üyelerin oy haklarının çoğunluğuna sahip olmaktır.
-Bir ana şirket ile bağlı ortaklıklarının (iştiraklerinin) tümü , şirketlerinin kayıtlı oldukları veya merkez ofislerinin nerede olduğuna bakılmaksızın konsolide edilirler.
-Konsolide hesaplar genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve uygulamaları doğrultusunda hazırlanmalıdır.
-Konsolide hesaplar dahil olan şirketlerin varlıkları, yükümlülükleri, finansal pozisyonu , kar/zarar durumunu doğru ve adil bir şekilde aktarılmasıdır.
7- 11. DİREKTİF
21 Aralık 1989 tarihli ve 89/666/EEC sayılı on birinci konsey direktifi. Bu direktif Şubeler'i (denizaşırı şirketler) kapsamaktadır.
Merkezi yurtdışında kurulu şirketlerin şubeleriyle ilgili bilgilerin uygun bir şekilde ifşa edilmesini içermektedir.
Bu direktif genellikle Fasıl 113 Şirketler Yasasında ki maddelere uygundur. Sadece ifşa ile ilgili maddeler eklenmiştir.
Birinci konsey direktifinde olduğu gibi şirketler ve Mukayyitlik belli başlı belgeleri değişiklikleri v.b belgeleri web sitelerinde yayımlaycalar ayrıca Mukayyitlik bu belgeleri Resmi Gazetede de yayımlar.
Ayrıca mevcut yasada şube şirketlerin tescil olabilmeleri Bakanlar Kurulu onayına bağlıdır.Taslak yasada Mukayyidin onayı ile tescil olabilecektir.
8- 12. DİREKTİF
16 Eylül 2009 tarih ve 2009/102/EC sayılı Tek Üyeli Şirketlerin Tescili ile ilgili 12. Konsey Direktifi.
En önemli değişikliklerden biri olan bu direktif adından da anlaşılacağı üzere bir tek şahsın tek başına şirkette hisse sahibi ve direktörü olmasını , anasözleşme ve tüzüğü ,hisse yapısını , direktörler kurulunu , toplantıları , tüm kararları ve buna benzer durumların nasıl olacağı konusunda aktarılan bir direktiftir. Ülkemiz için çok faydalı olacaktır
Bir çok kişi istemediği halde birisini yanına alıp küçük bir hisse vererek şirket kuruyor sonradan o kişi başına bela oluyor sonunda da mahkemelik oluyorlar . Artık bu gibi durumların azalacağı öngörülmektedir.
9- Sınır Ötesi Şirketlerin Birleşmeleri
26 Ekim 2005 tarihli 2005/56/EC sayılı halka açık şirketlerin sınır ötesi birleşmeleri.
Bu direktifi şu an için uygulayamayız .Ancak üye devlet olunduğunda yürürlüğe girecektir. Bu direktifin amacı en az iki farklı üye devletin yasaları altında tescil edilen şirketlerin birleşmelerinin nasıl olacağı hususundadır. Kendi direktifi yanında daha önce gördüğümüz birleşmelere benzemektedir.
Bunlara ek olarak direktiflerde olmayıp uygulamalarımızda eksik gördüğümüz bazı ilavelerinde eklenmesi yapılmıştır.
Örnek olarak hisse devir senedinin Mukayyitliğe bildirim zorunluluğu , özel şirketlerin kar/ zarar, bilanço v.s bildirimi. Ayrıca şirket isim değişikliklerinin Bakanlar Kuruluna gitmeden Mukayyit tarafından onaylanması ve şirket anasözleşmelerindeki herhangi bir gaye değişikliği için mahkeme kararı yerine Mukayyit tarafından onaylanması v.s .gibi uygulamalar.